het Torenuurwerk nr 109

De artikelen in het Torenuurwerk nr. 109, maart 2011, een extra dik nummer met meer kleuren foto’s, gericht op de Nederlandse Restauratiebeurs op 14, 15 en 16 april 2011 te ’s-Hertogenbosch:

• De voorzitter kondigt aan dat de Stichting tot Behoud van het Torenuurwerk vertegenwoordigd zal zijn op de Restauratiebeurs.
   
• Wat wij doen en waarom: verzoeken om informatie, adviezen aan musea, kerkbesturen, stichtingen, particulieren/ verzamelaars. Ontwikkelen van automatische opwindsystemen, gericht op het probleemloos in stand houden van torenuurwerken van cultuur-historische waarde. Vier torenuurwerken, die met tussenkomst van de Stichting behouden zijn, worden uitgebreid genoemd.
   
• Beschrijving van het door Amédée Borrel in 1859 gebouwde torenuurwerk van de Domtoren te Utrecht. De problemen met dit prachtige torenuurwerk en de oplossingen daarvoor.
   
• Historisch onderzoek naar het 17de eeuwse torenuurwerk uit in de Haghakerk te Heeg. Beschrijving van het uurwerk en archiefonderzoek naar de maker: Thijs Pijterszoon.
   
• De restauratie van het Eijsbouts uurwerk uit 1923 in de watertoren te Moordrecht. Beschrijving van het uurwerk, de restauratie en de unieke opstelling van het uurwerk en de aandrijfassen om de grote watertank.

het Torenuurwerk nr 110

De artikelen in het Torenuurwerk nr. 110 van juni 2011:

• Een korte samenvatting van het jaarverslag dat werd gepresenteerd op de 32ste Algemene jaarvergadering voor de Deelnemers, welke gehouden is op 2 april 2011 in het Legermuseum te Delft.
  En een klein stukje over de deelname aan de Nederlandse Restauratiebeurs op 14, 15 en 16 april 2011.
   
• Een artikel over de geschiedenis van vijf generaties van de familie Sprakel, welke in de 17de en 18de eeuw in ons land behoorden tot de belangrijkste torenuurwerkmakers.
   
• Het aanschaffen van torenuurwerken, eventueel met speeltrommel, klokken en apparatuur voor het handmatig bespelen van de beiaard, is en was een kostbare aangelegenheid.
  Geen wonder dat voor de aanschaf hiervan de opdrachtgevers – bijna altijd een stedelijke overheid – de levering en leveringsvoorwaarden nauwgezet in een contract vastlegden.
  In dit artikel een inzage in een paar contracten afgesloten met Jurriaan en Willem Spraeckel.
   
• Onder het motto ‘Torenuurwerken op vakantie’, ditmaal een verslag van een ontdekking van twee torenuurwerken tijdens een Pousadareis in Portugal.

het Torenuurwerk nr 111

De artikelen in het Torenuurwerk nr. 111 van september 2011:

• In de nieuwe rubriek “Actueel” worden torenuurwerken getoond van projecten waar de Stichting thans nauw bij betrokken is.
   
• Weer een artikel onder het motto ‘Torenuurwerken op vakantie’. Ditmaal over het meest oorspronkelijke en nog werkende astronomische uurwerk van Europa in de ‘Marienkirche’ te Rostock (Dld.). 
   
• Met enige regelmaat verzoeken eigenaren van torenuurwerken ons hen te adviseren over de mogelijkheden om hun torenuurwerk in eigen beheer te restaureren. Door onze Stichting wordt op deze verzoeken altijd positief gereageerd.
  In dit artikel de geschiedenis en het verloop van de restauratie van het torenuurwerk van de Nederlands-hervormde kerk in het Zeeuwse dorpje Sint Laurens.
   
• De Stichting tot Behoud van het Torenuurwerk was betrokken bij de restauratie van twee torenuurwerken van Peter van Grootheest uit Wageningen.
  Wie was deze man en wat is er over hem bekend. Het verslag van een onderzoek.
   
• Een enkele keer worden wij benaderd door personen die bij genealogisch onderzoek naar hun voorouders stuitten op klokken- of horlogemakers die aan torenuurwerken hebben gewerkt. Meestal kunnen wij de vragen die dan worden gesteld beantwoorden. De genealogische en andere gegevens waarover de vragensteller beschikt zijn vaak voor ons weer interessante aanvullende informatie.
  Ditmaal betreft het een verslag van de inspanningen die zijn verricht om de openbare tijdaanwijzing – in de periode 1736 tot heden – op de kerktoren van de Dorpskerk te Wassenaar in stand te houden.
   
• Het was ons al lang bekend dat in de omgeving van Groningen in de 19de eeuw een zekere Hendrik Deutgen als torenuurwerkmaker werkzaam was. Daarmee hield onze informatie echter op.
  Op verzoek van de Stichting Oude Groninger Kerken zijn de torenuurwerken van deze stichting geïnventariseerd. Daarbij stuitte men op enkele torenuurwerken van Deutgen.
  In dit artikel een verslag van het historisch onderzoek naar deze maker en zijn torenuurwerken.

het Torenuurwerk nr 112

De artikelen in het Torenuurwerk nr. 112 van december 2011:

• In de nieuwe rubriek “Actueel” worden torenuurwerken getoond van projecten waar de Stichting thans nauw bij betrokken is.
   
• Een korte impressie van het door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) georganiseerde symposium welk gehouden werd op 10 november jl.
   
• Het artikel “Vijf generaties torenuurwerkmakers van de familie Spra(ec)kel”  (in het Torenuurwerk, nr. 110, juni 2011) van dr. ir. A.H. Vlagsma heeft tot een reactie d.m.v. een artikel geleid.
  Het betreft het uurwerk dat Jurriaan Jacobszoon Spraeckel (*± 1615 - †±1669) in 1652, voor 600 gld. aan de Gasthuistoren te Zaltbommel heeft geleverd.
   
• Een leuk artikel over de wens om een torenuurwerk te bezitten en de realisatie daarvan door een afzichtelijk bonk roest te kopen en dit zelf om te toveren tot een prachtig ‘pronkjuweel’ van een uurwerk.
   
• In het Torenuurwerk nr. 108, van december 2010, is uitvoerig geschreven over de slinger, de slingertijd en het onderscheid tussen de mathematische en fysische slinger. Daarbij is uiteraard ook ingegaan op de invloed van de zwaartekracht op de slingertijd. Deze zwaartekracht is echter niet constant maar varieert met de plaats op aarde. Een klein maar niet minder interessant artikel.
   
• Zeeland en Vlaanderen: de geografische ligging en omstandigheden – een moeilijk toegankelijk eilandengebied – zullen er zeker toe hebben bijgedragen dat Zeeland op een aantal terreinen op het meer naburige Vlaanderen was georiënteerd.
  Een Vlaamse uurwerkhistoricus is bezig met een uitgebreid onderzoek naar Vlaamse torenuurwerken en de makers daarvan. Gedurende zijn onderzoek heeft hij geconstateerd dat ook Vlaamse torenuurwerkmakers en klokkengieters in Zeeland actief waren. Een uitgebreid verslag.