J.H. Addicks & Zoon, Amsterdam

J.H. Addicks (1819 - 1907).

Johannus Hermanus Addicks werd in 1819 te Arnhem geboren als zoon van een horlogemaker. Na een aantal malen als zelfstandig horlogemaker zijn geluk te hebben beproefd, trad hij in dienst van de bekende firma Howhü te Amsterdam, die onder andere raderwerken voor de Rijkskustverlichting fabriceerde. Weldra nam hij een groot deel van de werkzaamheden voor deze firma op zich en vestigde zich als zelfstandig fabrikant van tandwielen. In 1855 werd Addicks het onderhoud van de Amsterdamse stadstorenuurwerken en speelwerken gegund.
Deze gemeentelijke opdracht bood hem de gelegenheid zich als zelfstandig fabrikant van tandwielen en torenuurwerken te vestigen. Door de firma werden, vooral in en rond Amsterdam maar ook daarbuiten, torenuurwerken geleverd. Alle uurwerken waren uitgerust met een compensatieslinger en constantekrachtaandrijving van bijzondere constructie.
 

De uurwerken werden zeer degelijk uitgevoerd en vele wijzen nog dagelijks de tijd aan. Een andere zeer belangrijke activiteit van het bedrijf was het onderhouden van torenuurwerkinstallaties en speelwerken, en het aanbrengen van moderne gangsystemen in smeedijzeren uurwerken. Veel monumentale uurwerken, soms van zeer grote historische waarde, zijn op deze wijze door het bedrijf Addicks ‘gemoderniseerd’. Hoewel altijd met groot vakmanschap en zeer degelijk uitgevoerd, is zo een modernisering naar de huidige maatstaven volstrekt ontoelaatbaar. Als voorbeeld hiervan kan worden genoemd het smeedijzeren torenuurwerk van het paleis op de Dam, dat is gesigneerd en gedateerd: J. Sprakel, fecit 1663. De firma Addicks heeft in 1875 de oude spillengang vervangen door een Grahamgang met constantekrachtaandrijving en temperatuurgecompenseerde slinger.
In 1881 neemt zijn zoon Floris Casimir het bedrijf over en in 1899 wordt de naam van het bedrijf: J.H. Addicks en Zoon. Het bedrijf blijft, geleid door nazaten van de oprichter, zelfstandig werkzaam tot 1969. In dat jaar wordt het bedrijf overgenomen door Koninklijke Eijsbouts te Asten.

Grofsmederij van de firma J.H. Addicks & Zoon, circa 1900.		Torenuurwerk van Addicks, 1925.

Bron: Torenuurwerken Tijd voor iedereen

 

 

 

Detail van het gaand werk van een uurwerk van Addicks
met constante-krachtaandrijving (het gewichtje rechts is daar een onderdeel van).


In 1875 heeft Addicks het uurwerk van het Koninklijk Paleis in Amsterdam
gemoderniseerd door onder andere de oorspronkelijke spillengang
door een Grahamgang te vervangen.